Na Trzech Króli szczodraki

Dzisiaj przypominam przepis na szczodraki, tradycyjne polskie orkiszowe bułeczki drożdżowe pieczone na Trzech Króli, a jutro trochę tradycji francuskiej, galette z ciasta francuskiego z nadzieniem, i ukrytym migdałem dla szczęśliwca.

Lubię czytać o polskich zwyczajach, o tradycji, nasza kultura jest wyjątkowo bogata. Święta to czas, w którym, świadomie czy nie, kultywujemy tradycję szczególnie intensywnie. Szczodraki to barwny element tradycji świątecznej, a jednak odchodzący w niepamięć. Boże Narodzenie dawnej świętowano od 24-go grudnia do 6-go stycznia. Był to tzw. szczodry czas, w którym jadano specjalne potrawy, kolędowano, śpiewano, bawiono się przy występach kolędników. Za każdy występ należała się nagroda, świąteczna kiełbasa czy ciasto, albo specjalnie wypiekane szczodraki, drożdżowe, w małopopolskim słodkie, w innych częściach kraju wytrawne albo słodkie, bułeczki nadziewane dżemem lub marmoladą. Formowano je różnie, mogły to być okrągłe bułeczki, podłużne, wrzecionowate, czy też w formie rogalika.

Częstowaniu szczodrakami towarzyszyła swoista ceremonia, polegała ona na komunikowaniu się wierszykami. Często każda miejscowość, a nawet każde gospodarstwo, miały swoje wierszyki, albo odmianę tego znanego w Małopolsce:

Przyszliśmy tu po szczodraka – powiadamy Wom,
a jakeście nie upiekli, dajcie chleba krom.
Zapłaci Wam sam Pan Jezus i ten święty Jon.
Rodź się pszenicko i żytko,
na ten Nowy Rocek wszystko.
Rodź się pszenicko, łowiesek i bób

Aby w Nowym Roku nie dopadł nas głód.

składniki:

na dużą blachę - około 35 sztuk, w zależności od wielkości

30g świeżych drożdży

500g mąki - pół na pół pszennej TYP 500 i orkiszowej ciemnej TYP 2000

1/2 - 1 łyżeczki soli

250g miękkiego masła

2 łyżki cukru

1/2 kubka śmietany - użyłam kremówki 30%

1/2 kubka mleka

2 białka jajek

jak zrobić:

drożdże wymieszaj z odrobiną ciepłej, nie gorącej, wody i 2 łyżeczkami cukru. Obie mąki wymieszaj w misce, dodaj sól i cukier. Kiedy drożdże zaczną pracować, wlej je do dołka zrobionego po środku mąki, wymieszaj delikatnie zagarniając mąkę do środka, dodaj śmietanę i mleko, wymieszaj, potem masło, połącz szybko wyrabiając. Na końcu dodaj białka, szybko zagnieć. Ciasto będzie wilgotne i raczej rzadkie. Przykryj i odstaw w ciepłe miejsce do wyrośnięcia. Moje podwoiło objętość  po około 60 minutach.

Wyłóż na blat podsypany obficie mąką. Zagnieć ciasto podsypując mąką, ciasto musi się nadawać do rozwałkowania.

Podziel je na 3 części, każdą rozwałkuj delikatnie, jak trzeba posypuj mąką, ciasto jest delikatne, na grubość około 0.5cm, starając się formować szerokie pasy. Pokrój je w trójkąty, każdy zwiń w rogalik zaczynając od szerszego końca, rogi zawiń do środka, uformuj rogalik. Ułóż na blasze wyłożonej papierem do pieczenia, zostawiając między nimi odstępy, urosną podczas pieczenia. Posmaruj wierzch jajkiem rozbełtanym z odrobiną mleka, posyp makiem.

Piecz w piekarniku rozgrzanym do 180' przez około 35-40 minut, aż wierzch będzie mocno złocisty.