Chapati, płaski chlebek z Afryki Wschodniej

Do większości potraw afrykańskich płaskie chlebki, rodzaj placków, są absolutnie niezbędne, uzupełniają one smak potrawy i zastępują sztućce.
Mój absolutnie ulubiony placek to indyjska paratha, placek o listkowatej strukturze, nasączony masłem klarowanym. Placki afrykańskie też w dużej mierze wywodzą się z Indii, a dzisiejszy chlebek chapati bardzo zbliżony jest własnie do paratha. Można go piec na patelni, ciasto nie zawiera żadnych spulchniaczy, a mimo to placek pięknie "puchnie", a jego struktura staje się warstwowa.
Przygotowanie zabiera 20-30 minut, kilkanaście minut na upieczenie i chapati gotowe. Może warto takie placki wprowadzić do codziennego jadłospisu?

składniki:

na 8 sztuk


3 kubki mąki pszennej TYP 500, ja użyłam mąki orkiszowej TYP 720
3 łyżki oleju roślinnego, ja użyłam oliwy
1 łyżeczka soli
letnia woda, ok. 300-400ml

jak zrobić:

do miski wsyp mąkę, dodaj sól, wymieszaj, dodaj olej, wymieszaj, wlej trochę wody i wymieszaj, dolej jeszcze więcej, ponownie wymieszaj, i tak dolewaj stopniowo, aż uzyskasz wilgotne, trochę kleiste ciasto. Teraz wyłóż je na podsypany mąką blat, wyrabiaj przez około 10 minut, aż ciasto będzie gładkie i elastyczne; jeżeli trzeba, podsypuj mąką.
Przełóż wyrobione ciasto do miski, przykryj folią i odstaw na około 20 minut.
Po tym czasie podziel ciasto na 8 równych części, każdą rozwałkuj na podsypanym mąką blacie na placek o średnicy 25cm. Posmaruj placek cieniutko olejem albo masłem klarowanym, zroluj ciasno w wałeczek, a potem wałek zwiń w spiralę ( na zdjęciu ), koniec włóż do środka spirali.
Tak przygotowane spirale przykryj ściereczką i zostaw na 10 - 15 minut.
Rozwałkuj delikatnie na podsypanym blacie na placek o grubości 5-6 mm ( ok. 0.5cm ). Rozgrzej patelnię, ułóż placek na suchej patelni, kiedy zaczną się pojawiać bąble, nasmaruj olejem, przewróć na drugą stronę, po chwili też nasmaruj olejem. Przewracaj kilkakrotnie, aż uzyskasz pożądany kolor - ja lubię jasnozłociste. Smażenie każdego to w sumie około 1-2 minuty.
Podawaj ciepłe, zimne też są doskonałe.

UWAGA: kubek to pojemność 250ml
placki można smarować olejem albo masłem klarowanym, ja smarowałam masłem klarowanym zrobionym w domu

Domodah, afrykański gulasz warzywny z masłem orzechowym i kolendrą

Moa fascynacja kuchnią afrykańską trwa, dzisiaj Domoda, narodowe danie z Gambii, gulasz mięsny albo warzywny, ja wybrałam na dzisiaj właśnie ten, wegetariański. 

Składnikiem obowiązkowym obu wersji są orzeszki ziemne, warzywa natomiast zmieniają się w zależności od sezonu. Najczęściej jest to dynia, słodkie ziemniaki, czy fasolka, bazą jest kremowy niesamowity sos z masła orzechowego, pomidorów i koncentratu pomidorowego. Karmelizowana na oleju kokosowym cebula jest bazą, też chilli, świeży imbir i czosnek, niezbędny jest bulion, w którym duszą się warzywa, a w Afryce powszechnie korzysta się z kostki bulionowej.

Gambia, państwo w Afryce Zachodniej, do 1965 roku należała do Wspólnoty Brytyjskiej. Położona jest na stosunkowo żyznym terenie, stąd jej ekonomia opiera się na uprawach warzyw, batatów czy dyni, a narodowe potrawy bogate są w różnorodne warzywa.

składniki:

dla 4 osób

2 łyżki oleju kokosowego

2 średnie cebule, pokrojone

1 łyżka świeżego imbiru, startego

1 łyżka czosnku, rozmiażdżongo

1 łyżeczka pieprzu Cayenne ( można mniej )

1 łyżeczka mielonej kolendry

1-2 łyżeczki soli

2 średnie słodkie ziemniaki, obrane i pokrojone w kostkę

1 czerwona papryka, pokrojona w kostkę

2 kubki bulionu warzywnego

1/3 kubka masła orzechowego

1 puszka pomidorów, pokrojonych

1 puszka fasolki pinto ( w cętki )

¾ kubka mleka kokosowego

sok z ½ limonki

listki kolendry, do posypania

garść orzeszków ziemnych, rozmiażdżonych, do posypania

Jak zrobić:

w naczyniu żaroodpornym rozgrzej olej, dodaj cebulę, podgrzewaj przez 5-7 minut, teraz dodaj czosnek, imbir, podgrzewaj przez 2-3 minuty, mieszając. Dodaj pieprz Cayenne, kolendrę i sól, chwilę podgrzewaj. Dodaj słodkie ziemniaki, paprykę, bulion i masło orzechowe, pomidory pokrojone, fasolkę i mleko kokosowe. Doprowadź całość do wrzenia, zmniejsz ogień i duś przez około 20-30 minut, mieszając od czasu do czasu, aż ziemniaki będą miękkie. Dodaj odrobinę soku z limonki, wymieszaj. Przed podaniem posyp listkami kolendry i orzeszkami, podawaj z ryżem albo chlebkiem kukurydzianym ( poprzedni przepis ).

MEALIE, południowoafrykański chlebek ze słodkiej kukurydzy

Mealie to po prostu kukurydza. Portugalczycy przywieźli ją do Afryki, i zadomowiła się tu na dobre. Popularna w różnych częściach Afryki, gdzie robi się z niej pudding czy szybki chlebek. Te chlebek często gotowany jest na parze, wtedy jest bardzo delikatny, nie ma chrupiącej skórki, a jego konsystencja przypomina pudding. Popularne jest również pieczenie go tak, żeby był twardszy i dawał się kroić, jak mój.
Kuchnia afrykańska jest fascynująca. Receptury potraw są niezwykłe, do tego dobre, zdrowe, wykorzystujące warzywa i owoce w nowy, inny, ciekawy sposób. Czy pomyślelibyście, żeby do warzyw dodać masło orzechowe? Ale o tym będzie w kolejnym przepisie.

MEALIE – chleb kukurydziany z Afryki Pd.

przygotowanie: 10 min

pieczenie: 40 min

składniki:

forma podłużna 21cm x 13cm

½ kubka mleka

2 łyżki masła, rozpuszczonego

2 jajka

2 kubki słodkiej kukurydzy, ugotowanej ( z puszki, mrożonej )

1 ½ kubka mąki orkiszowej 750 ( może być pszenna 500 )

2 łyżki mąki kukurydzianej

½ łyżki cukru ( można pominąć )

1 łyżeczka soli

1 ½ łyżeczki proszku do pieczenia ( dobrej jakości )

1 łyżeczka słodkiej papryki mielonej

Jak zrobić:

do średniej wielkości miski wlej mleko, roztopione masło, wbij jajka, dodaj 1 kubek kukurydzy, dobrze zblenduj, aż kukurydza będzie papkowata.

Dodaj mąkę orkiszową, potem kukurydzianą, proszek do pieczenia, sól i paprykę, zblenduj całość na gładką masę.

Dodaj pozostały kubek kukurydzy, zblenduj ale zostaw duże kawałki ziaren, wymieszaj całość.

Formę wyłóż papierem do pieczenia albo wysmaruj dobrze masłem, wylej masę do formy. Piecz w piekarniku nagrzanym do 180’ przez około 45 minut, do suchego patyczka. Zostaw chlebek w formie przez 5 minut, a potem wyjmij na kratkę. Najlepszy jest jeszcze ciepły.

chlebek bananowy, prosty i pyszny

Co zrobić kiedy zapasy bananów nagle zaczynają dojrzewać, i kiedy brakuje tak niewiele, żeby je wyrzucić? Możliwości jest tak wiele, że w żadnym wypadku się ich nie pozbywajcie.
Można zrobić muffiny, ciastka owsiane z bananami, a przede wszystkim można zrobić tak popularny w Stanach Zjednoczonych chlebek bananowy.
Chlebek czy babka, doskonały do kawy, a podpieczony jest świetny na śniadanie, a ja wtedy najbardziej lubię go z masłem orzechowym, miodem, konfiturą.

Składniki:

mały chlebek, forma keksówka 22cm x 13cm

2 duże bardzo dojrzałe banany, rozgniecione na papkę, plus 1 więcej do dekoracji

1/3 kubka oleju kokosowego, roztopionego

2 jajka

1/2 kubka miodu

1/2 kubka mleka

1 łyżeczka sody oczyszczonej

1 łyżeczka naturalnego ekstraktu waniliowego

1/2 łyżeczki soli

1/2 łyżeczki cynamonu, plus więcej do posypania wierzchu

1 3/4 - 2 kubki mąki orkiszowej TYP 700

garść orzechów włoskich, posiekanych - opcjonalnie

jak zrobić:

ubij olej kokosowy z miodem, dodaj jajka, ubij, dodaj miód i mleko, dobrze wymieszaj. Dodaj rozgniecione banany i ekstrakt  waniliowy, wymieszaj. W osobnej misce wymieszaj mąkę z solą, sodą oczyszczoną i cynamonem. Połącz suche składniki z mokrymi, wymieszaj. 

Formę wyłóż papierem do pieczenia, albo dobrze natłuść, wyłóż ciasto do formy, wyrównaj wierzch. Ułóż plastry banana i posyp cynamonem.

Piecz w piekarniku rozgrzanym do 170' przez 50-55 minut, do suchego patyczka. 

Po wyjęciu z piekarnika zostaw w foremce przez 5 minut, potem przełóż na kratkę do wystygnięcia.

CHAKALAKA, wegetariańska potrawa afrykańska

Kuchnia afrykańska to moja nowa fascynacja, a gotowanie zaczynam od doskonałej potrawy wegetariańskiej chakalaka, tradycyjnej dla Afryki Południowej, gdzie podaje się ją obowiązkowo podczas braais, tamtejszych barbecues, ale popularnej w całej Afryce. 

Podobno danie wymyślili mężczyźni pracujący w kopalniach złota, którzy wrzucali do garnka wszystkie warzywa, które mieli pod ręką, a dla kalorycznego wzmocnienia potrawy, dodawali skrobię w postaci fasoli. 

Potrawę można modyfikować, może być mniej lub bardziej pikantna, ilości poszczególnych warzyw też podaję orientacyjnie, można je dostosować do swoich upodobań.

Podstawowymi składnikami jest papryka, czerwona i zielona, świeża kapusta biała, chilli, fasola, pomidory i cebula, a konieczną przyprawą kurkuma albo curry. Chakalaka jest daniem szybkim, najlepiej smakuje następnego dnia, podajemy je z tradycyjnymi plackami chapati albo naan, też z kaszą kuskus czy ryżem. 

składniki:

na 4 osoby:

1 średnia cebula, pokrojona w piórka

1-2 duże ząbki czosnku, posiekane

1 cm świeżego imbiru, startego

1 puszka pomidorów z puszki, pokrojonych

3-4 kubki pokrojonej w paski białej kapusty

2 papryczki chilli, drobno pokrojone

1 marchewka, pokrojona w plasterki albo starta na tarce

1 papryka czerwona, pokrojona w kostkę

1 papryka zielona, pokrojona w kostkę

1 puszka białej fasoli, odsączonej z płynu

oliwa

przyprawy:

1-2 łyżeczki kurkumy albo curry, co wolicie

1-2 łyżeczki pieprzu cayenne

1/2 łyżeczki tymianku

1 łyżeczka wędzonej papryki

sól

jak zrobić:

w dużym naczyniu żaroodpornym rozgrzej oliwę na średnim ogniu, dodaj cebulę, chwilę smaż, potem czosnek i papryczki chilli, dalej smaż, w następnej kolejności wszystkie przyprawy, mieszaj przez około 1-2 minuty, aż poczujesz intensywny zapach. 

Teraz dodaj paprykę, jedną i drugą, smaż przez chwilę, dodaj pomidory i pokrojoną kapustę. Duś przez około 5-7 minut, co jakiś czas mieszaj, żeby nie przypalić od spodu.

Na końcu dodaj fasolę, wymieszaj, gotuj jeszcze przez 2-3 minuty. Dopraw do smaku solą i ewentualnie innymi przyprawami.

Rozgrzej piekarnik do 180' i piecz chakalaka przez 15-20 minut, aż warzywa lekko się zrumienią na brzegach.

Podawaj gorące z ryżem, plackiem albo kuskusem.

po upieczeniu